Vluchtelingenkamp in Reyhanli

Gisterenavond laat zijn we aangekomen in Antakya. Vandaag willen we een kijkje nemen in enkele vluchtelingenkampen nabij de Syrische grens. Meer dan één kamp op een dag bezoeken blijkt een optimistisch plan, want verder dan één komen we niet. Het kamp in Reyhanli willen we als eerste aandoen, en daar zijn we een hele dag zoet mee.

Bij het kamp aangekomen treffen we een Syrische familie die net enige dagen geleden uit Syrië is komen vluchten. Zij moeten nog wennen aan het leven in het kamp en vertellen over hun ervaringen in Syrië. Over de bergen zijn zij naar Turkije komen lopen. Op dat moment zien wij kleine stipjes op de nabijgelegen bergen: weer een aantal nieuwkomers. Wij voelen ons kleine stipjes bij hen.

En dan moeten we nog naar binnen. Dat blijkt moeilijker te zijn dan verwacht. Voor het kamp staan een aantal journalisten en mensen van charitatieve instellingen. Hun is het vooralsnog niet gelukt het kamp binnen te komen, want de Turkse politie staat dat niet toe. Een streng uitziende politieagent staat de hoofdingang van het kamp te bewaken. Binnenkomen is evenwel niet zo moeilijk als zijn blik doet vermoeden. Een eindje verderop kun je zó het kamp binnenlopen. Dat moet dan wel undercover, maar genoeg vluchtelingen zijn bereid daarbij te helpen. Zij laten ons graag zien in welke omstandigheden zij leven. Zij zijn niet onverdeeld positief over hun nieuwe onderkomen. Ver van huis en haard is dat natuurlijk ook sowieso lastig, maar zij klagen daarbij over hun beperkte middelen en het vieze eten. Voor een kamp van 3000 vluchtelingen is maar één arts beschikbaar. Zij beweren dat deze omstandigheden ook de reden zijn dat de Turken niemand binnen willen laten, omdat het tenslotte de Turken zijn die dit geregeld hebben.

Een zwangere vrouw loopt voorbij. Natuurlijk, het leven gaat door. In dit vluchtelingenkamp zijn al kinderen geboren. Mensen hebben zelfs al handeltjes opgezet in het kamp en venten hun koopwaar uit. Van welk geld mensen dit moeten kopen, is echter onduidelijk. Iedereen lijkt wél voldoende geld te hebben voor sigaretten en (meerdere) mobiele telefoons, maar dat zijn in deze situatie ook eerste levensbehoeften.

Na een tijdje trekt de dagelijkse demonstratie aan ons voorbij. Elke dag demonstreren mensen, zelfs hier in het vluchtelingenkamp, tegen het regime van Bashar al-Assad. Dat hun eisen niet door de betreffende partij gehoord worden, is duidelijk, maar deze demonstraties vormen een uitlaatklep voor mensen die vast zitten, en niet terug noch vooruit kunnen. Kinderen demonstreren lustig mee en laten zich met genoegen beschrijven met demonstratieleuzen. Wij verzamelen op rollen behangpapier onze laatste boodschappen voor Syrië. Die zullen uiteindelijk met de caravan naar Damascus gaan. Veel mensen schrijven op dat ze willen dat het vrije Syrische leger bewapend wordt en zien dat als een uitweg uit de misère. Of dit een oplossing is voor het probleem van Syrië, is de vraag, maar de vluchtelingen hebben allemaal gezien dat een jaar van demonstraties die bloedig werden neergeslagen hen nog niet veel verder heeft gebracht.

Na ons indrukwekkende bezoek aan het vluchtelingenkamp besluiten we dat het bezoeken van één kamp meer dan genoeg is voor één dag.

Verjaardag van de Syrische revolutie

Terwijl de caravan rustig in Italië staat, reizen we met een delegatie van The Route to Damascus af naar Gaziantep in Turkije. Daar sluiten we ons aan bij onze samenwerkingspartners van het Freedom Convoy. Eerder hebben zij al een poging gewaagd met een konvooi hulpgoederen Syrië binnen te brengen, maar die is niet geslaagd. Op 15 maart wagen ze een tweede poging, en is het konvooi een stuk uitgebreider. De tocht met het konvooi valt – bewust – samen met de verjaardag van de Syrische revolutie. Precies een jaar geleden is de revolutie in Syrië uitgebroken, en daarom zijn er Syriërs in diaspora uit alle windstreken naar Gaziantep gekomen. Sommigen komen uit de Golfstaten, anderen uit Zweden of zelfs uit Australië.

Op de ochtend van 15 maart is het een drukte van belang in de hotellobby waar we ons verzamelen. De organisator van het Freedom Convoy heeft ons de dag tevoren al toevertrouwd van de Arabische afspraak uit te gaan: hij heeft iedereen een tijd van een half uur eerder doorgegeven, ervan uitgaand dat men toch wel te laat zou komen.. De vrachtwagen wordt volgeladen met hulpgoederen en tenten voor het geval het weer niet mocht lukken Syrië binnen te komen. Dan zal er bij wijze van protest enige dagen bij de Syrische grens gebivakkeerd worden.

Opeens staat er een Nederlander voor ons. Hij is op de bonnefooi naar Turkije gekomen om te kijken wat hij kan doen voor Syrië. Deze ochtend was hij net op weg om een auto te gaan huren toen hij op ons Syrische konvooi stuitte. Spontaan besluit hij met ons mee te gaan.

In een bonte karavaan trekt een stoet auto’s en vrachtwagens met wapperende Syrische vlaggen op naar de Syrische grens. Anti-Bashar-liederen schallen uit de luidsprekers. Er worden volop foto’s gemaakt. Eén man gebaart dat hij niet wil dat zijn nummerbord gefotografeerd wordt: dat is Syrisch en daar wil hij geen problemen mee krijgen. Op verschillende plaatsen halen we nieuwe groepjes mensen op. Opeens wordt ons gesommeerd opzij te gaan en niet door te rijden. De Turkse politie wil niet dat we doorrijden, want we zijn inmiddels bijna bij de grens aangekomen. We verzamelen ons op een naast de snelweg gelegen terrein. Daar wordt gedemonstreerd en gezongen. Ondertussen wordt er verder onderhandeld met de Turkse politie om verder te mogen. Dat lukt niet, maar het konvooi zal zijn tenten opzetten en hier blijven slapen.

De hulpgoederen komen Syrië niet binnen, maar zullen naar een vluchtelingenkamp in Turkije gebracht worden. Wij hopen dat het Syrische volk zich gesteund voelt in zijn strijd door onze actie. Diezelfde avond rijden wij nog naar Antakya, omdat we de volgende dag daar de vluchtelingenkampen willen bezoeken.

Warm onthaal in Varese en Milaan

Daar rijden we dan Italië binnen, het land van schoonheid en culturele beschaving, wat op dit moment in schril contrast staat met Syrië. Italië moet ook onze laatste stop worden voor de caravan het ruime sop kiest – op de boot naar Syrië welteverstaan.

Eenmaal de grens over gereden, worden we met wapperende vlaggen door Syriërs verwelkomd. Vervolgens rijden we in een konvooi – met dezelfde wapperende vlaggen – naar de stad Varese. Dit pittoreske stadje heeft ons meer te bieden dan zijn prachtige gebouwen en enorme stadstuin, want we worden verwacht bij een hoogwaardigheidsbekleder van de stad. Handend schuddend onder een nieuwe Syrische én Italiaanse vlag spreekt hij zijn verbondenheid met het lot van de Syriërs uit. Hij laat een bericht voor Syrië achter in de caravan.

Bij een toiletbezoek van enige dames raken we elkaar kwijt. De dames in kwestie haasten zich naar de strak hierna geplande persconferentie, waar ze ruim op tijd arriveren. Zij worden onmiddellijk teruggefloten door de politie, die vindt dat de caravan inmiddels lang genoeg op het plein heeft gestaan. Door deze weghaalmanoeuvre dreigen we de persconferentie niet te halen, dus wij zoeken in allerijl een plaats voor de caravan, die alleen niet vlak voor het conferentiegebouw te parkeren valt. 2 welwillende politiemannen willen de caravan wel even bewaken en één van hen levert ons persoonlijk voor de deur af. In de persconferentie krijgen we de kans Italiaanse media te vertellen over ons project. Zelfs de journalisten willen graag een boodschap voor Syrië meegeven.

In de middag staat de Syrische gemeenschap in Milaan ons op te wachten. Wij komen tezamen op een centraal plein in Milaan. De Syriërs hier vertellen met trots dat zij de actiefste Syrische gemeenschap van Europa zijn. Sinds het begin van de revolutie gaan ze elke zondag demonstreren in Milaan. Met niet aflatende energie verzinnen ze steeds nieuwe acties. Memorabel was 11 september, de dag waarop ze de verjaardag van Bashar al-Assad vierden. Met enig sarcasme bliezen zij de kaarsjes op zijn verjaardagstaart uit.

We worden uitgenodigd in het huis van één van de Syriërs in Milaan. Hij vertelt ons over de invasie van de Syrische ambassade in Rome door hem en enige anderen. Een maand geleden vielen zij de ambassade binnen en lieten ze er revolutiesporen achter. Een filmpje hiervan zetten ze op YouTube. Hiervoor zullen ze op 15 maart – op de dag van de verjaardag van de Syrische revolutie – terecht moeten staan. Tot die tijd zijn ze verplicht zich elke dag te melden op een kantoor, als bewijs dat ze nog steeds in het land zijn. Spannend vinden ze deze rechtszaak wel, maar spijt van hun daden hebben ze niet. Ze wilden de vertegenwoordiging van de Syrische regering in Italië laten zien dat wat hen betreft de overheersing van het Assad-regime voorbij is.

Wij laten de caravan achter in bewaring van de Syrische gemeenschap in Milaan. Zij dragen zorg voor de caravan tot hij klaar is om zijn laatste deel van de reis te gaan maken, namelijk de overtocht naar Syrië..

Voor de Mensenrechtenraad tijdens de Syrië-vergadering

Vandaag worden we verwacht in Genève, waar de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties zetelt. Toevallig, of juist helemaal niet toevallig, wordt daar vandaag vergaderd over wat er in Syrië gebeurt. Binnen komen we niet, maar we staan met de caravan op het plein voor de raad. De Syrische gemeenschap van Zwitserland verzamelt zich er omheen, en veel passanten komen nieuwsgierig naderbij.

Na een tijdje begint de geruchtenstroom op gang te komen. De Syrische ambassadeur van de Verenigde Naties zou weggelopen zijn uit de vergadering! Nee, hij zou zelfs weggestuurd zijn! De spanning over wat binnen allemaal bekokstoofd wordt is voelbaar. Ondertussen zwellen de liederen voor een vrij Syrië aan. Syriërs lopen af en aan met de vlag van het nieuwe democratische Syrië, die steeds gebruikt wordt bij demonstraties. Het geuzenlied van de vermoorde Ibrahim Qashoush schalt over het plein. De Syrische diaspora weet van geen ophouden en pent vlijtig boodschappen voor het Syrische volk neer.

We spreken nog enige toeristen aan om een boodschap achter te laten voor Syrië. Wederom blijkt niet iedereen op de hoogte van wat daar gebeurt, zelfs al laten ze zich op dat moment vereeuwigen voor de Mensenrechtenraad. Vooral Chinees-ogenden hebben onze aandacht. Wij zijn benieuwd wat zij vinden van de positie die hun land inneemt in dit conflict, maar helaas blijkt niemand bereid tot een uitspraak of boodschap hierover.

De voortdurende onwetendheid van sommige mensen over de Syrische revolutie en het politieke geharrewar over een veroordeling van het regime geven ons brandstof voor de verdere reis. Wij laten Genève achter ons en trekken naar Italië.

Aangehouden in Straatsburg

Eenmaal vertrokken uit Siegburg, gaan we op weg naar Basel, maar niet zonder een tussenstop gemaakt te hebben in Straatsburg. Daar bevindt zich de Raad van Europa en daar willen we de caravan in ieder geval langs loodsen. Er lopen op deze rustige zondag enkele verdwaalde toeristen rond die volop foto’s maken. Wij voegen ons bij hen en maken ook talloze foto’s. Ondertussen staat de caravan op ons te wachten naast het gebouw.

Alle vlaggen van de Europese Unie zijn vertegenwoordigd vóór het gebouw, en toeristen laten zich traditiegetrouw fotograferen met de vlag van hun eigen land. Een grote vlag van de Syrische revolutie ligt in de caravan te branden van verlangen om op de foto te gaan voor de Raad van Europa. We rollen de vlag uit vóór de andere vlaggen en laten hem fier in de wind wapperen. We zijn nog maar één foto verder of er komt al een politiebusje aangereden. We besluiten de vlag meteen maar weer op te rollen, maar ze willen toch graag van ons weten wat we aan het doen zijn. Tot een echt gesprek komt het niet, want de politiemannen willen niet meer weten dan dat we met een ‘project voor Syrië’ bezig zijn. Ze vragen ons om ons legitimatiebewijs en dat laten we zien. Na wat beraadslagingen in hun busje geven ze ons onze paspoorten terug. De enige man in ons midden wordt daarnaast ook nog gefouilleerd. Omdat ze niets verdachts vinden, laten ze het daarbij, maar met een niet mis te verstane ‘circulez’ dragen ze ons op ons zo snel mogelijk uit de voeten te maken. Hun politiebusje blijft ons nog even volgen tot het uit onze achteruitkijkspiegel verdwijnt..

Na nog wat ‘gecirculeerd’ te hebben in Straatsburg, zetten we onze reis voort naar Basel. Daar arriveren we op zondagavond. Hier zullen we de caravan mee kunnen laten genieten van het Baselse carnaval, dat de volgende dag los zal barsten.

Festiviteitenweekend in het Duitse Siegburg

Vrijdagavond 24 februari worden we feestelijk ontvangen door een groep kunstenaars in Siegburg, Duitsland. Daar hebben we de caravan enige tijd geleden achtergelaten. Hij staat te pronken in de kunsthal van Siegburg als we arriveren. Een muzikale omlijsting is ook verzorgd. Het hele weekend zijn er festiviteiten gepland rond de aanwezigheid van de caravan. Zelfs de burgemeester van het stadje komt de caravan welkom heten en zijn medeleven betuigen met het Syrische volk.

Als we in het stadje rondwandelen, stuiten we op een Siegburgse straatmuzikant. Hij blijkt, als we hem vragen of hij een boodschap heeft aan het Syrische volk, een duidelijke mening te hebben over wat er gaande is in Syrië: de bewapening van het Syrische regime moet gestopt worden en de Russen zijn ‘die Bösen’. Hij vindt dat er vrede moet komen en dat het afgelopen moet zijn met het bloedvergieten. Met gevoel geeft hij er een gepaste jamsessie op zijn keyboard achteraan.

In Siegburg lijken opvallend genoeg allerlei Syrische invloeden samen te komen. De Syrische gemeenschap van Siegburg en omgeving komt de caravan bezoeken. De Turkse bakker bij wie we onze honger stillen blijkt Koerdisch te zijn en met onze Syrische Koerden te kunnen praten en de serveerster in het Italiaanse restaurant waar we gaan eten blijkt half Syrisch te zijn. Een vrouw die de caravan met haar dochter komt bekijken zegt ook half Syrische te zijn. Haar vader komt uit Damascus en zijn familie woonde nog steeds in Damascus. Ze is zich er al op aan het voorbereiden haar familie in Syrië financieel te zullen moeten steunen in de toekomst, omdat ze één voor één hun baan kwijtraken of hun handeltje moeten opdoeken. Haar blonde dochter, die naast haar staat en in niets op een Syrische lijkt, wenst de Syriërs ‘strength and peace’ toe.

Op zondag 26 februari worden we door de Siegburgse kunstenaars en media uitgezwaaid.

Met dank aan:

* Zouber Yousiph

* Martina Clasen

Triomferend langs de Arc de Triomphe

Voort gaat de reis naar Parijs. Dat gaat niet zonder tegenslagen. Dorstig slurpt de caravan flinke teugen benzine op, en voor we het doorhebben, is de tank leeg. We komen tot stilstand tussen de gendarmerie en het tolhuisje. Na een aanvankelijk gevoel van wanhoop accepteren we de situatie en valt de druk van ons af. We doen ons tegoed aan chips en chocola – bij wijze van ontbijt. Nu is het wachten op dépanneur David, die ons na een uur komt redden. Hij voorziet ons van de benodigde starthoeveelheid benzine en stelt vervolgens voor ons te begeleiden naar het eerstvolgende benzinestation. Dankbaar maken wij gebruik van de diensten van David, en al snel kunnen we onze reis naar Parijs voortzetten.

Eenmaal in Parijs aangekomen, blijkt dat de caravan zich niet alleen laat bekijken, maar zélf ook graag mooie plekjes in de wereld bekijkt. Trots gaat hij op de foto met de Eiffeltoren en de Arc de Triomphe. Hij heeft veel bekijks op de Champs Elysées. Veel getoeter, vragende blikken en goedkeurende lachjes zijn ons deel. Een Italiaans koppel komt ons vertellen dat ze een paar jaar geleden in Syrië zijn geweest en het zo’n mooi land vonden. Zij zijn meer dan bereid Syrië een hart onder de riem te steken en een betere toekomst toe te wensen.

Op de dag van onze aankomst in Parijs demonstreert de Syrische gemeenschap bij het gebouw van de Arabische liga. Het ziet er zwart van ‘oude’ Syrische vlaggen, de vlag die fier boven Syrië wapperde voordat de Baath-partij er aan de macht kwam. Demonstranten die de vlag van Bashar al-Assad gebruiken, wordt er fijntjes op gewezen dat die verleden tijd is. Terwijl er aandacht wordt gevraagd voor wat er nu in Syrië gebeurt, wordt het gezellige aspect niet vergeten: er zijn koekjes en muntthee voor iedereen. Luidkeels scandeert men leuzen en zingt men liedjes die inmiddels geuzenliederen van de revolutie zijn geworden. De Syrische gemeenschap in Frankrijk is behoorlijk actief, want de volgende dag, 29 december, gaat ze wederom demonstreren. De caravan is met zijn kunstzinnige uiterlijk behoorlijk populair, en iedereen wil graag zijn boodschap voor het Syrische volk meegeven. Naast vele steunbetuigingen krijgen we de halve voorraad koekjes en water mee – voor de barre tocht die ons nog te wachten staat.

De koffer waarin alle steunbetuigingen worden verzameld, krijgt tijdelijk een ander onderkomen. Kunstenaar Bashar al-Issa, die bij ons in Nederland was bij het vertrek van de caravan, ontmoeten wij hier opnieuw. Hij gaat de koffer beschilderen en zal ervoor zorgen dat hij voordat we de Syrische grens bereiken weer bij ons is.

In Parijs hebben we een interview met de internationale televisiezender France 24, die 24 uur per dag in het Arabisch, Frans en Engels uitzendt. We worden live geïnterviewd voor hun journaal. Vervolgens maken ze een reportage bij de caravan zelf, die we voor hun gebouw hebben geparkeerd. De Engelse nieuwslezer van het journaal is door het korte interview zo nieuwsgierig geraakt dat hij even buiten komt kijken hoe de caravan er nu ‘in het echt’ uitziet. In verschillende talen worden wij bevraagd over dit project.

Op 30 december brengen wij de caravan naar Siegburg, in Duitsland. Hij blijft er achter bij een Syrische kunstenaar en staat daar in gezelschap van een andere kunstcaravan totdat wij hem in februari weer komen ophalen om naar Syrië te gaan.

Met dank aan:

• Bashar al-Issa
• Salem Hassan

Brussel op zijn kop...door de Syrische caravan

Spoed bezoek aan Brussel

Het wordt een onverwacht tweede bezoekje aan Brussel vandaag. Wij dachten de caravan een mooie overwinterplek geboden te hebben in een rustige en chique woonwijk in Brussel, maar niet iedereen gunde hem die rust. Hij stond nog maar enige dagen het Brusselse straatbeeld op te vrolijken of hij had al woedende reacties bij sommigen losgemaakt. Een Syrisch comité-lid kreeg een furieus telefoontje dat de caravan zo spoedig mogelijk weggehaald moest worden. Alsof dat nog niet genoeg was, volgenden daarna met de regelmaat van de klok dreig-sms'jes in dezelfde bewoordingen. Om zijn woorden extra kracht bij te zetten, begon onze ‘dreiger' berichten te sturen uit naam van de politiecommissaris en de burgemeester van Brussel. Aanvankelijk dachten we nog dat de politie er écht iets mee te maken had, maar een telefoontje leerde ons dat dat niet zo was. De politie nam de zaak hoog op en adviseerde ons aangifte te doen van de bedreigingen én van het ijdel gebruiken van de naam van de politiecommissaris en de burgemeester. Maar het was inmiddels heel duidelijk geworden dat de caravan niet kon blijven waar hij was. Sterker nog: hij moest zo snel mogelijk weg.

De Brusselse politiek en de internationale diplomatie heeft van deze caravan serieus werk gemaakt. Er worden wat diplomaten uit bed gehaald door deze caravan en hij staat op de agenda van de Brusselse gemeente raad.

Zo gebeurde het dus dat wij vandaag hebben besloten halsoverkop naar Brussel af te reizen. Wij rijden meteen door naar onze eerste stop: het politiebureau. Daar doen we aangifte van de bedreigingen tegen ons. De politiecommissaris en de burgemeester zullen op grond van onze aangifte en de SMS'sjes verdere stappen nemen om de ‘dreiger' verder te vervolgen.

Na het politiebueau, gaan we de caravan naar veiliger oorden brengen. Kennelijk wordt hem geen al te warm hart toegedragen in Brussel, dus daarom gaat hij nu zijn geluk in Leuven beproeven. Een kunstenares met een groot hart én privé-terrein was bereid gebleken de caravan enige weken onder haar hoede te nemen. Wij spreken met haar af in Leuven, en zij rijdt ons voor naar haar huis. Wij mogen de caravan vóór haar huis zetten, zodat zij een oogje in het zeil kan houden. Een team Brusselse Syriërs en Syrië-vrienden komt ons helpen met het ontkoppelen en veilig stallen van de caravan. Deze midnachtelijke ontmoeting - want inmiddels is de avond al over Brussel en omstreken neergedaald - met ons nog onbekende Syriërs krijgt een vervolg in een café in het centrum van Leuven. Zij willen zich graag aan het initiatief van The Route to Damascus verbinden en hun Syrische achterban optrommelen in Brussel om de caravan te bezoeken. Al brainstormend en plannend besluiten wij de caravan eind december nog eenmaal terug te laten keren in het Brusselse en hem op een plein in het centrum neer te zetten. Daar zal de Syrische kunstenaar uit hun midden een nieuwe schildering aanbrengen op de caravan. En daarmee zal de caravan weer een stapje dichter bij haar eindvorm komen..

Met dank aan:

• Ingrid Rollema
• Anie Kenis